Lessen van spreeuwen over collectieve sturing
Vooral ’s avonds tegen de schemering zie je ze, schijnbaar grenzeloze bewegingen van zwermende spreeuwen. De spreeuwen vertonen schitterende luchtacrobatiek, als bewegende wolken die synchroon draaien. Groepen van duizenden vogels maken scherpen bochten waardoor bijzondere vormen ontstaan.
Complexiteit
Net terug van een drukke werkdag met allerlei complexe samenwerkingsperikelen flitst door mijn hoofd: hoe krijgen ze het voor elkaar! Je zal het toch moeten organiseren: onmogelijk! De chaos van zoveel vogels, diverse bewegingen en vormen geeft een hoge mate van complexiteit, onvoorspelbaar groepsgedrag en toch ziet het er moeiteloos uit. Hoe doen ze dat?
Drie basis regels voor collectieve sturing
Het antwoord blijkt bedrieglijk eenvoudig. In essentie komt het erop neer dat ze constant afstemmen op een groepje van 6 à 7 vogels in de directe nabijheid en met hen coördineren. Zelforganisatie dus! De vogels hebben 3 basisregels waar ze zich aan houden:
- Separation: ieder vogel zorgt ervoor niet te botsen met de buren
- Alignment: iedere vogel beweegt de gemiddelde zelfde richting op als de vogels naast hen
- Cohesion: iedere vogel blijft dicht bij de groep
Collectieve sturing
Er is niet één leider, de groep maakt gebruik van collectieve sturing, waardoor het geheel als één reageert. Dit zelforganiserend systeem kenmerkt zich door:
- een groot aantal individuen,
- met elk een klein aantal groepsgenoten om op af te stemmen,
- weinig variatie in snelheid.
Effectiviteit en snelheid
Deze collectieve sturing leidt tot effectieve informatie verspreiding, snelle reacties op veranderingen in de omgeving en zorgt dat roofvogels gedesoriënteerd raken. De onderlinge verbindingen en afstemming bepalen de kracht van het systeem. Wie wil dat niet?
Gelukkig is een deel van de zwenkende zwermen nog steeds een mysterie en zullen we gewoon vertrouwen moeten hebben op dat wat we zien: zelforganisatie werkt!
Door Hanneke van Geet
Lees meer hierover in onderzoek van Craig Reynolds