Wanneer je een presentatie geeft sta je in het middelpunt van de belangstelling. Alle ogen zijn op jou gericht. Dat je niet precies weet wat al die mensen van jou vinden, maakt het voor veel mensen spannend. Het is de kunst om onafhankelijk te zijn van wat anderen vinden.
Hier vind je ter inspiratie een aantal aandachtspunten die je kunt uitproberen om je presentatievaardigheid te vergroten.
'Let maar niet op mij'
Hoe vaak zien we niet dat iemand een presentatie houdt met ondertussen de ongeschreven verontschuldiging 'Let maar niet op mij, ik ben zo weer weg'? Als dat voortdurend door je hoofd speelt, is een overtuigende presentatie onmogelijk. Een goede presentatie is verbonden met de presentator. Bij het houden van een presentatie laat je namelijk je unieke zelf zien. Jij staat op dat moment in de kijker en dat is wat veel mensen liever niet willen. Het voelt voor veel mensen onveilig om zomaar jezelf te laten zien. Door uniek te zijn val je op en veel mensen willen niet opvallen.
Jouw inspiratiebron
De kracht ligt in eigen overtuiging, beleving en ervaringen. Dat kan je als inspiratiebron gebruiken om jouw verhaal te vertellen. Ook als je een puur inhoudelijk verhaal vertelt of voornamelijk cijfers moet presenteren. Ook dan gaat het om de betekenis achter de feiten. Op een opsomming van feiten zit niemand te wachten. Wel op jouw inzichten over de betekenis van de feiten.
Presenteren met emotie
De kracht van emotie (als die gemeend en gedoseerd is) is vele malen groter dan puur inhoudelijke informatie. Dus wanneer je echt betrokken bent bij het onderwerp, schroom dan niet om deze betrokkenheid te tonen. 'Wat doet het met je', is een vraag die door de sportjournalistiek ongeveer tot karikatuur is verheven, maar het is zeker een vraag die je jezelf mag stellen bij het voorbereiden van een presentatie om die betrokkenheid vervolgens te gebruiken en vooral om die te laten zien.
Afwisselen met verhalen en quotes
Bij aansprekende presentaties wordt de aandacht vastgehouden door af te wisselen; tekst en beeld, tempo wisselingen, anekdotes, verhalen, voorbeelden en feiten. Het is niet toevallig dat feiten hierbij achteraan staan. Bij de meeste mensen staan feiten voorop. Maar een publiek kan niet te veel feiten verwerken als er geen toelichting bij de feiten gegeven wordt. Bij teveel data haken mensen af, ze gaan dagdromen, vervelen zich of gaan heimelijk iets anders doen tijdens de presentatie.
'Bore them'
Mensen verwarren de bekende uitspraak over presenteren: “Tell them what you’re going to tell them, tell them, tell them what you told them” nogal eens met “Tell them how you’re going to bore them, bore them, tell them how you bored them”.
Tip om meer kleur toe te voegen
Een presentatie wordt een stuk sprekender als de inhoud wordt ingekleurd met voorbeelden, verhalen, spreuken. Je kunt zelf een notitieboekje bijhouden met inspirerende verhalen en spreuken. Je hoeft maar op te letten en te luisteren en je zult de voorbeelden binnen handbereik hebben. Televisie, krant, internet, de koffiehoek op het werk, verjaardagsfeestjes, allemaal plekken waar verhalen en voorbeelden voorbij komen.
Vier aandachtgebieden bij presenteren:
1. Een onderwerp
Het is belangrijk om 1 onderwerp te formuleren voor de presentatie. Waar gaat het over? Door een onderwerp te benoemen kan je de aandacht van de luisteraars richten. Veel mensen vinden dat benoemen van het onderwerp lastig. Lastig omdat je dan niet allerlei opties open houdt. Je zult inderdaad moeten kiezen en dat is ook precies de bedoeling.
2. Scheid hoofd- en bijzaken
Wat wil je met deze presentatie bereiken? Wat draag je met de presentatie bij, wat hebben de luisteraars er aan? Om de hoofdzaak in te kleuren kunnen bijzaken en details nuttig zijn. Grote valkuil hierbij is de ‘volledigheid’. Als expert op een bepaald vakgebied wil je als presentator vaak je volledige kennis en kunde over het voetlicht brengen. Ik kan je gerust stellen, dat gaat nooit lukken. Bedenk bij het geven van details: hoe gedetailleerder de inhoudelijke informatie, hoe beperkter je publiek.
3. Inhoud, procedure, relatie
Inhoud
De meeste mensen bereiden een presentatie voor op inhoud (en op inhoud alleen). Ten onrechte wordt vaak gedacht dat als de sheets klaar zijn, de presentatie klaar is. Het is dan immers nog maar een kwestie van laptop aan, beamer aan en ervoor gaan staan. De sheets worden dan voorgelezen, vaak iets te langzaam omdat de luisteraars net iets sneller lezen dan de presentator het kan oplezen. Denk in de voorbereiding ook na over procedure en relatie.
Procedure
Wat de omstandigheden zijn en hoe speel je daar op in? Wanneer gebruik je een sheet en is die sheet echt ondersteunend aan je verhaal? Kun je kaartjes gebruiken als spiekbriefje? Als je wel sheets gebruikt moet het dan tekst zijn of plaatje? Hoe kan je het publiek boeien zonder sheets, wat doe je wanneer, waar ga je staan of ga je zitten, of lopen? Wanneer de presentatie bijvoorbeeld net na de lunch gepland is, is het handig om daar op in te spelen. Misschien kan je dan iets actiefs met de zaal doen om ze gelijk weer goed mee te krijgen.
Relatie
Bij de voorbereiding en de uitvoering is het heel belangrijk om de relatie met het publiek helder te hebben. In de voorbereiding is het essentieel om de presentatie af te stemmen op de luisteraars. Een Raad van Bestuur vraagt om een andere benadering dan een groep trainees. Persoonlijke voornaamwoorden zijn heel sturend in het duiden van de relatie. Gebruik de woorden ‘jullie’, ‘wij’, ‘ik’, ‘ze’, heel zorgvuldig want ze kleuren jouw relatie ten opzichte van het publiek. De afstand tussen presentator en publiek wordt verkleind door dezelfde taal te spreken en herkenbare voorbeelden te schetsen. Wie dat doet wordt herkend als iemand die weet waar het over gaat en wat er speelt. Daar is men bereid naar te luisteren.
4. Vier je successen
Kijk na afloop vooral naar wat goed ging en ga daar op door. Om te groeien in presentatievaardigheden wordt vaak gekeken naar wat er allemaal nog verbeterd moet worden. Het is veel effectiever om te herkennen wat goed is gegaan en dit vast te houden en verder te ontwikkelen. Wanneer je jezelf wilt verbeteren met presenteren doe dat dan stapje voor stapje. Begin met een gedegen voorbereiding, probeer eens uit om met kaartjes in plaats van met sheets te werken, maak oogcontact met het publiek. Probeer 1 ding uit en kijk wat dat oplevert.