Wat leren we van de seizoenen?
Even een kort ‘college’ over de seizoenen. Lente en herfst zijn perioden van transitie. Dan verandert de wereld. In de lente groeit en bloeit er van alles, er ontstaan nieuwe dingen, nieuw leven, nieuwe ideeën en initiatieven. In de herfst komt het leven tot een einde, de transitie is er een van ‘loslaten’ van wat oud is, van teruggang en verdieping. Sommige mensen worden daar somber van, al die vallende bladeren, anderen genieten vooral van de schoonheid van de kleuren. Ook het loslaten van het oude heeft mooie kanten, zullen zij zeggen. De winter is een periode van rust. Eigenlijk gebeurt er niet zoveel. De waarde van de winter is subtiel, niet zo makkelijk zichtbaar, en gaat over stilte, bezinning, braakliggende landerijen die zich in stilte opladen, in voorbereiding op de aankomende lente.
En de zomer?
Waartoe dient het seizoen waar we nu inzitten? De zomer gaat over oogsten. In de zomer plukken we letterlijk of figuurlijk de vruchten van een jaar lang werk. Het betekent dat in de zomer zichtbaar wordt, wat we de rest van het jaar gedaan hebben, in de vorm van resultaten, opbrengsten, of (in agrarische termen) vruchten.
Hoe vertaal je dat naar het werkleven?
Stel jezelf tijdens de zomer eens de volgende vragen: Hoe is het jaar verlopen?
- Hoe was de herfst, wat heb ik dit jaar losgelaten, wat heb ik gezaaid? Welke nieuwe ideeën, in de hoop dat ze in de lente zouden gaan groeien en bloeien?
- En hoe was de winter? Hoe ben ik omgegaan met de stilte, met de braakliggende perioden in mijn leven? Waren die er eigenlijk wel? Kon ik het geduld opbrengen dat bij reflectie en bezinning hoort? Want, hoe onzichtbaar ook, we hebben braakliggende perioden nodig om ten volle te kunnen vernieuwen.
- En dan de lente: wat waren mijn nieuwe initiatieven? Hoe is het gegaan met wat ik in de herfst allemaal heb gezaaid? Zijn er nog oogsten mislukt in dat vroege stadium?
- Tenslotte: waar ben ik nu, in deze zomer? Welke oogst haal ik nu binnen? Wat vier ik? Waarvoor ben ik dankbaar? Of, voor mensen die liever resultaatgerichte taal gebruiken: welke resultaten heb ik bereikt?
De betekenis van de oogst bij leren en ontwikkelen
We zijn zo geneigd om maar door te gaan, steeds weer nieuwe resultaten na te jagen, zonder te vieren wat we hebben bereikt. Dat geeft een voortdurend gevoel van tekort, van gejaagdheid. We waarderen dan te weinig wat er wél is. Daarvoor dient de zomer, en de oogst, ook in leerprocessen: wat heb je ontwikkeld, wat heb je geleerd, hoe ben je verder gekomen? Waarmee mag je jezelf complimenteren?
Voor alles z’n tijd
De zomer is traditioneel een tijd van de oogstfeesten, het vieren van het leven, van de rijkdom die de aarde ons geeft. Althans, zo doen de mensen dat, die dicht bij het land leven. Wij, in onze centraal verwarmde en airconditioned huizen en kantoren, met ons drukke bestaan dat nooit in tempo verlaagt, kunnen weleens vergeten dat de seizoenen ook in onze georganiseerde levens zouden moeten bestaan. Ieder proces van groei en ontwikkeling loopt door fasen van loslaten van het oude, van stilte en rust, en van versnelde groei, zodat we uiteindelijk, in de zomer, een rijke oogst kunnen winnen. Als je een fase overslaat, dan remt dat het gehele proces, ook al lijkt dat soms niet zo. Iets om ’s over na te denken?
Door Godfried IJsseling, senior trainer en coach bij de Baak.