Zo maak je een duurzaam beleid in je organisatie tot een succes!

Klimaatverandering is een veelbesproken thema. Veel organisaties willen verduurzamen en voeren ook een steeds groener beleid. Medewerkers erkennen doorgaans het belang van een duurzame organisatie, maar de stap naar het realiseren van een beleid en het doorvoeren van de veranderingen is groot. Hoe ga je als organisatie om met zulke veelomvattende en complexe thematiek?

Het klimaat is een grote zorg onder Nederlanders. 75% van de bevolking maakt zich zorgen om de gevolgen van klimaatverandering voor de toekomstige generaties, zo blijkt uit het onderzoek Belevingen 2020 van het CBS. Deze zorgen worden gedeeld door het bedrijfsleven waardoor we zien dat steeds meer organisaties investeren in duurzaamheid. Zo wordt uit onderzoek van ING onder ruim 250 Nederlandse bedrijven duidelijk dat 79% van de grootbedrijven een sterke noodzaak ziet om te verduurzamen. Als belangrijkste reden voor de verduurzaming noemen zij een beter milieu gevolgd door kosten besparen. Duurzaamheid staat hoog op de agenda, maar wat vraagt dit van organisaties?

Weerstand bij verandering
Verduurzamen kan – net als iedere andere verandering in een organisatie – weerstand oproepen. We zien daarnaast dat bij gecompliceerde thematiek de meningen van medewerkers sterk uiteenlopen en dit kan veel interne discussie opleveren welke veranderingen moeten worden doorgevoerd. Juist de complexiteit en veelomvattendheid van het klimaatprobleem maakt de kans op discussie en weerstand onder de medewerkers groot. Het is voor mensen moeilijk om met zulke grote wereldwijde kwesties om te gaan. Bij complexe thematiek – zoals klimaatverandering, maar bijvoorbeeld ook discriminatie, worden er coping-mechanismes geactiveerd om met de kwestie om te kunnen gaan. Coping is de manier waarop iemand omgaat met problemen en gebeurtenissen en hoe iemand omgaat met hevige gedachten en gevoelens. Een situatie wordt bijvoorbeeld ontkend, gerationaliseerd, onderdrukt of weggelachen. Medewerkers geven reacties, zoals “dit gebeurt in onze organisatie niet” of “ik kan als individu geen verschil maken”. De grootsheid van een thema roept een gevoel van machteloosheid op. Dit leidt tot uitstel of zelfs tot het besluit om er dan maar niets mee te doen.

Tegenstrijdigheid duurzame keuzes
Veel mensen zijn bezorgd om het klimaat en bereid om een duurzame keuze te maken, maar vinden het tegelijkertijd lastig wanneer een duurzame keuze ten koste gaat van persoonlijk geluk, plezier of winst. Je hebt bijvoorbeeld het voornemen om altijd op de fiets naar werk te gaan, maar op een regenachtige dag pak je toch de auto of je vindt het belangrijk om water en energie te besparen, maar ook heerlijk om lekker lang in bad te gaan. Zo laat het Intermediair Imago Onderzoek onder ruim 4.500 hoger opgeleiden zien dat de ondervraagden duurzaamheid een belangrijke factor vinden bij het zoeken van een andere baan. Bijna 75% van de respondenten heeft de voorkeur voor een bedrijf dat duurzaamheid belangrijker vindt dan winst. Alhoewel zij dus graag bij een duurzame organisatie willen werken, blijkt uit het onderzoek ook dat dit niet ten koste moet gaan van het salaris of een vast contract. Zo geeft 61% van de respondenten toch de voorkeur aan een organisatie waar duurzaamheid niet hoog op de agenda staat, maar waar zij wel een hoger salaris krijgen en zegt 69% van de respondenten eerder te kiezen voor een organisatie die een vast contract biedt dan voor een duurzaam bedrijf waar je een tijdelijk contract krijgt. Dit geeft duidelijk de tegenstrijdigheid aan. Er is wel de intentie, maar daadwerkelijk het gewenste gedag uitvoeren is moeilijk – vooral wanneer dit ten koste gaat van andere zaken die je ook belangrijk vindt. Duurzaam gedrag vraagt om een gedragsverandering. En dat is een uitdaging, vooral wanneer je een gedragsverandering in de gehele organisatie wil doorvoeren.

Verandering is moeilijk
Het verduurzamen van een organisatie heeft direct impact op de medewerkers. Zij zijn immers gewend om iets op een bepaalde manier te doen en het vraagt een flinke dosis aanpassingsvermogen om consistent nieuw gedrag te vertonen. Het kan gaan om kleine aanpassingen, zoals afval scheiden, water en energie besparen of papierloos werken, maar ook om grote veranderingen waarbij het gehele productieproces en de manier van werken wordt aangepast. Een duurzaam beleid implementeren is dan ook niets anders dan een verandertraject. Hoe groot of klein een verandering ook is, het is belangrijk dat de veranderingen bespreekbaar worden gemaakt en er draagvlak wordt gecreëerd onder de medewerkers. Hoe kan je dit effectief sturen in de organisatie? De eerste stap is dat de medewerkers bewust worden van hun gedrag en patronen en om als leider daarin een verandering te creëren. Hierbij is het belangrijk dat je begrijpt wat je van de medewerkers vraagt en om de valkuilen en weerstand vooraf in te schatten. In het geval van weerstand is het goed om te kijken wat er achter de negatieve reacties zit. De kans is groot dat er coping-mechanismes aan het werk zijn. Het is waardevol om het gesprek aan te gaan en te kijken wat de medewerkers nodig hebben om met de veranderingen om te kunnen gaan en te vragen waar zij zich zorgen om maken. In onze Incompany trajecten helpen wij organisaties in het bespreekbaar maken van complexe thematiek. We ondersteunen organisaties bij actuele vraagstukken rondom leren, organiseren, veranderen en samenwerken en werken samen aan concrete oplossingen voor organisatie- en leiderschapsvraagstukken. Centraal daarin staat een ervaringsgerichte en systematische manier van kijken en werken waarin aandacht is voor zowel maatschappelijke doelen, strategie, innovatie als executie, voor mens en resultaat in een steeds veranderende context.
 

Blijvende verandering
Na het bespreekbaar maken van een verandering is de volgende stap om de medewerkers te enthousiasmeren en te motiveren om het gewenste gedrag te vertonen. Het succes van een verandertraject zit niet in de resultaten tijdens de trainingsperiode, maar vooral in het gedrag van de medewerkers na het traject. Lukt het de medewerkers om consistent duurzame keuzes te maken of sluipt het oude vertrouwde gedrag na een aantal maanden er weer in? De enige manier om echt een succesvol duurzaam beleid te implementeren in een organisatie is door een blijvende verandering te realiseren. Dit kan alleen door de medewerkers te betrekken bij het verandertraject en hen zelf te laten ontdekken en ervaren welk gedrag betere resultaten geeft. Om medewerkers te motiveren, is het ook belangrijk om het nieuwe gedrag te koppelen aan doelen en inzichtelijk te maken welke resultaten de veranderingen opleveren. Tot slot, draagt het zeker bij aan het succes dat ook de leiders zelf consistent het duurzame beleid toe passen. Een betere wereld begint immers bij jezelf!