Wat brede welvaart vraagt van de mensen in organisaties
Verandering realiseren binnen een organisatie vergt niet alleen systemen en strategieën, maar ook de bereidheid van mensen om te luisteren en ruimte te maken voor nieuwe perspectieven. In dit interview reflecteert Edith Bergamin, trainer bij de Baak, op wat echte verandering vraagt van mensen zelf: luisteren, vertragen, kwetsbaar durven zijn, en vooral: elkaar echt willen begrijpen. Want brede welvaart begint niet bij de spreadsheet, maar bij het goede gesprek.
Wat is volgens jou de grootste blokkade bij het realiseren van brede welvaart in organisaties?
“Gesprekken over belangrijke thema’s zoals duurzaamheid, welzijn en maatschappelijke impact worden vaak platgeslagen tot presentaties. Dan verplaatsen we vooral lucht, maar raken we niemand echt. Misschien zijn we een beetje verleerd hoe we een echt gesprek voeren. Zenden lijkt vaak de norm geworden. We leggen uit, overtuigen, vertellen onze visie. Maar luisteren? Open vragen stellen? De ander echt willen begrijpen? Dat zijn we grotendeels verleerd, omdat luisteren kwetsbaar voelt. Veel mensen hebben het idee dat ze controle verliezen als ze niet zelf het woord voeren. Dus vullen we stiltes, maken we geen bruggetjes, en raken we elkaar kwijt. Dat zie ik zelf heel duidelijk terug binnen organisaties.”
“Brede welvaart raakt aan wie we zijn, wat we belangrijk vinden, waar we aan willen bijdragen. Dat kun je niet alleen via KPI’s of externe rapportages realiseren. Je hebt interactie nodig. Gesprekken waarin mensen elkaar zien en voelen. Zonder dat blijft het lastig om verandering echt te laten landen op de werkvloer.”
Wat is er dan nodig om die kwaliteit van gesprek terug te brengen?
“Vaak helpt het om eerst te vertragen en niet direct iets op te leggen of te verkopen, maar de situatie eerst te onderzoeken. Een goed gesprek begint met oprechte nieuwsgierigheid. Wie ben jij? Wat raakt jou? Waar wil jij aan bijdragen? En dat betekent: bereid zijn om te luisteren zonder direct met oplossingen te komen. Dat is voor veel mensen onwennig, maar het is nodig. Dat leer je door het te doen.”
“We kijken naar gedragspatronen, oefenen met afstemmen, ontdekken waar ze zichzelf in de weg zitten. Vaak komt er dan een ‘onderbelicht’ deel van henzelf naar voren: intuïtie, gevoel, aanwezigheid. Daarmee groeit hun handelingsperspectief. Ze krijgen meer opties, meer rust, meer kracht.”
En dat raakt uiteindelijk ook hun werk?
“Zeker. Mensen komen met een werkvraag naar onze trainingen, maar ontdekken veel meer. Sommigen gaan anders om met hun team. Anderen voeren eindelijk het gesprek met hun leidinggevende. En soms nemen ze zelfs andere levensbeslissingen. Dat alles begint met inzicht, met het besef: ik hoef niet te overtuigen, ik mag contact maken. Dat is de magie van echt leren communiceren. Ik zie mijn werk als het gooien van steentjes in een vijver. Mijn deelnemers zijn die steentjes. Als zij milder worden naar zichzelf, worden ze ook milder naar anderen. Dat rimpelt door in hun team, in hun organisatie, soms in hun privéleven. Brede welvaart begint klein, maar werkt door.”
Wat vraagt brede welvaart dan concreet van mensen op de werkvloer?
“Wellicht om een andere manier van kijken. Durven onderzoeken: wat betekent brede welvaart voor mij? Waar raakt het mijn werk, mijn keuzes, mijn gedrag? Maar ook: hoe luister ik naar collega’s? Hoe verbind ik me met het grotere geheel? Dat vraagt tijd, ruimte, veiligheid.”
“Mensen moeten gemotiveerd zijn om te groeien, maar het begint bij de top. Zonder visie en voorbeeldgedrag van leiders, blijft brede welvaart een papieren ideaal. Leiders moeten ruimte scheppen, kaders bieden én zelf het goede gesprek voeren. En ja: dat betekent ook hun eigen aannames en gedrag durven onderzoeken.”
“Natuurlijk kunnen KPI’s helpen, bijvoorbeeld door brede welvaart op de agenda te zetten, maar mensen veranderen pas als ze iets voelen. Als ze zich gezien weten. En dat bereik je niet met spreadsheets. Je hebt mensen nodig die geraakt willen worden, én bereid zijn om anders te leren kijken.”
Wat is er nodig van mensen in organisaties om brede welvaart onderdeel te maken van de bedrijfsvoering?
“Als je het mij vraagt is dat een duidelijke visie van bovenaf. Brede welvaart moet strategisch en financieel serieus genomen worden, dus ja, zet het op de KPI-lijst. Maar daarnaast moet je tijd en ruimte creëren voor interactie, dialoog en reflectie. Mensen willen wel bijdragen, maar niet als het er zomaar ‘bij’ komt. Je moet het voelen, begrijpen, verbinden. Durf nieuwsgierig te zijn. Vraag jezelf af: hoe luister ik eigenlijk? Wat zie ik over het hoofd? Durf ook te zeggen: ik weet het niet, maar ik wil het begrijpen. En als je in een leidinggevende positie zit: geef het goede voorbeeld. Brede welvaart vraagt moed, maar het begint altijd met contact maken. Echt contact. Inzicht in hun perspectief en aansluiten op hun realiteit dát maakte het verschil. En dat zie ik overal: je kunt plannen, systemen en tools hebben, maar als je niet kunt communiceren, gebeurt er niks.”
“Begin klein. Kijk naar je eigen patronen. Stel een oprechte vraag in plaats van een suggestie. Luister. Geef ruimte. En stel jezelf de vraag: waar wil ík aan bijdragen? Dat hoeft niet meteen groot en maatschappelijk. Misschien is het een gesprek dat je anders voert. Of iemand die je écht hoort. Maar die rimpel, die verspreidt zich. En zo begint het. Brede welvaart begint bij de mens. En bij het goede gesprek.”
Dit artikel is geschreven in het kader van de Nationale Conferentie Brede Welvaart, een initiatief van de Impact Economy Foundation.