“Open, transparant, meer verantwoordelijkheid: het klinkt allemaal zo mooi. Maar wat als een collega tijdelijk slecht presteert? Of als een perfectionist in het team niet mee wil in de
flow? Je kunt de context wel veranderen, maar daar verander je niet automatisch het gedrag van mensen mee.” Mark, Product Owner bij een financiële dienstverlener
We worden allemaal uitgedaagd om met slimme oplossingen te komen, klanten nog beter te begrijpen en nieuwe innovatieve producten te bedenken. Meer initiatief, meer eigen verantwoordelijkheid en vooral: meer zelf nadenken. De oplossing: werken volgens de agile of lean filosofie. Helemaal hot and happening: we organiseren mensen niet langer in functies, maar we organiseren het werk in taken en rollen en zoeken daar de vervolgens de mensen bij. Veel teams hebben geen traditionele leider, maar wel een Scrum Master, Product Owner of Tribe Lead. Zij werken volgens het see-feel-change principe: leren door doen, met vallen en opstaan. Eigenlijk zoals jonge kinderen het ook doen. En het leiderschap rouleert binnen het team afhankelijk van iemands expertise.
Zelfkennis ontbreekt als zelfsturing groter wordt
Opvallend genoeg is het vaak de zelfkennis die ontbreekt naarmate de ruimte voor zelfsturing groter wordt. Je eigen kwaliteiten kennen en verder ontwikkelen, inzicht krijgen in teamdynamiek en groepsprocessen, begrijpen hoe mensen beslissingen nemen en hoe mensen leren met én van elkaar. Dat zijn inzichten die nodig zijn voor succes maar vaak nog ontbreken. En ondanks dat er wel aandacht is voor de sociale technologie binnen deze teams zien wij dat het zelforganiserend vermogen van de professionals nog lang niet optimaal benut wordt.
Op je bek gaan moet meer dan oké zijn
Zo wordt de dagelijkse werkverdeling door de teamleden zelf bepaald op basis van prioriteiten en competenties. Bepalen wanneer een MVP ‘af’ is in een team vol specialisten en perfectionisten? Dat is best lastig! Overleg, zoals bijvoorbeeld in de daily stand-ups, is daarom noodzakelijk en vraagt om goede gesprekstechnieken. Deze manier van samenwerken dwingt om met elkaar te praten over de onderlinge afhankelijkheden en raakvlakken. En dat is nou juist waar wij zien dat het misgaat. Het werken in sprints brengt namelijk ook een bepaalde tijdsdruk met zich mee. Die tijdsdruk zorgt ervoor dat mensen zich niet altijd veilig genoeg voelen om open, eerlijk en authentiek te communiceren. Weinig tijd betekent namelijk vaak ook weinig ruimte voor fouten. En het zelfsturend vermogen van mensen floreert pas in een cultuur waar je fouten mag, nee móet, maken. Het moet dus meer dan oké zijn dat je af en toe ‘op je bek gaat’ en de plank misslaat. Om daar vervolgens van te leren en weer op te krabbelen.
De magische feedbackcultuur
Daarnaast is ook niet ieder mens hetzelfde. Waar de één makkelijk zijn werk, visie en prestaties deelt is een ander veel introverter en minder geneigd om open te delen en feedback te geven. Een feedbackcultuur ontstaat niet magisch doordat men besluit ‘vanaf nu gaan wij elkaar feedback geven’. Een veilig feedbackcultuur is hard werken en vereist inspanning, commitment en vaardigheden van alle teamgenoten. Want leiderschap is van ons allemaal!