We praten er graag over: jezelf verbeteren, ontwikkelen en groeien. Vaak hebben we ook ideeën hóe we die verbetering kunnen bereiken. We willen graag afrekenen met de negatieve aspecten in ons gedrag. Zo worstelen we wat af met onszelf. Hoe kun je leiden als je zo in gevecht bent met jezelf? Hoe vind je innerlijke harmonie? In het boek ‘De zelfbewuste leider’ (2019) gaat trainer en schrijver Godfried IJsseling op zoek naar nieuwe wegen die wellicht beter werken.
In de huidige snel veranderende wereld is het belangrijk om dicht bij jezelf te blijven en dat begint met zelfbewustzijn. ‘Met besef van eigen innerlijke kracht en waarde’, zo omschrijft Van Dale het bijvoeglijke naamwoord ‘zelfbewust’. IJsseling: “Mijn inmiddels lange ervaring met persoonlijke en leiderschapsontwikkeling heeft me geleerd dat je niet kunt veranderen door jezelf aan te vallen en bekritiseren. Hoe vreemd het ook mag klinken, ontwikkeling wordt pas mogelijk als je je tekortkomingen accepteert. Dat betekent, dat je bereid bent op een waarderende manier naar die tekortkomingen te kijken, en ze in je leven toe te staan.”
Van zelfkennis naar zelfbewustzijn
Grondlegger van het kernkwadrant-model Daniel Ofman zei eens: ‘Als verandering het doel is, bereik je het tegenovergestelde, namelijk stagnatie’. IJsseling bouwt daarop voort: “Vaak denken we: als ik mezelf accepteer zoals ik ben, dan heb ik ook geen motivatie meer om te veranderen. Het is een aardige gedachte maar zo werkt het niet in de praktijk. Het probleem is namelijk, dat je jezelf nodig hebt om te ontwikkelen. Je kunt het niet zonder jezelf. Als je jezelf afwijst, dan schaad je het vertrouwen in jezelf. Dit vertrouwen is onmisbaar om te transformeren.”
“Net zoals een verlegen kind alleen maar banger wordt als je boos wordt, zo word ook jij als volwassene er niet zekerder van wanneer je boos op jezelf blijft of wanneer je jezelf afwijst.” (De zelfbewuste leider, p. 52)
Die aandachtige en accepterende blik helpt je om je tekortkomingen te begrijpen; ze werkelijk te leren kennen. En die kennis - of anders gezegd zelfbewustzijn - vormt de basis voor waarachtige transformatie. Je zult zien waar die zogenaamde tekortkoming vandaan komt en dat die je ooit geholpen heeft om uitdagende situaties te ‘overleven’. Je ontdekt dan dat hoe zinnig dat overlevingsmechanisme toen ook was, het nu niet meer nodig is.
Uiteindelijk ‘ontspant’ je overlevingsmechanisme zich. Het verdwijnt naar de achtergrond, niet omdat jij het naar de achtergrond forceert, maar omdat je het inzicht krijgt dat het niet meer nodig is. Je laat op dat moment niet je tekortkoming los, maar de tekortkoming laat jou los.
Ontwikkeling niet omdat het moet, maar omdat het mág. Vanuit waardering voor jezelf. Niet omdat je beperkt en gemankeerd bent, maar omdat je zoekt naar creatieve expressie en groei, omdat je nieuwsgierig bent en wil ontdekken wat er nog meer is. Dat is niet alleen inspirerend, het is ook nog eens effectiever.
Zo creëer je inzicht in jezelf. Je verlicht als het ware je binnenwereld en haalt die uit de schaduw van het onbewuste.
“Het is als de angst voor het donker: je bent bang voor het donker omdat je vermoedt dat daar in het duister iets zou kunnen zijn wat bedreigend is. De enige manier om die angst te doen verdwijnen is om het licht aan te doen. Dan zal blijken dat je angsten ongegrond zijn. Precies zo gaat het met het ‘verlichten’ van je binnenwereld: door alles in het licht te zetten verdwijnen de angsten, en blijkt het allemaal wel mee te vallen.” (De zelfbewuste leider, p. 53).
Wat kun je nú doen om zelfbewuster te worden?
- Wees een aantal keer per dag alert op wat je denkt en voelt, ook lichamelijk, terwijl je bijvoorbeeld vergadert, wandelt of afwast. Het gaat uitsluitend om ‘gewaar zijn’
- Veroordeel jezelf niet en verwelkom iedere gedachte of ieder gevoel. Wees vooral nieuwsgierig
- Neem 5 minuten in de ochtend en/of avond tijd om niks te doen en ‘bij jezelf te zijn’, de aandacht gericht op je binnenwereld.Wees je bewust van je innerlijke criticus, en oefen je in vriendelijkheid naar jezelf
Godfried IJsseling
Dit artikel belicht een aspect van het boek ‘De zelfbewuste leider’ (Godfried IJsseling, 2019). In de gelijknamige training De Zelfbewuste Leider gaan we hier dieper op in en werken we aan de groei van je zelfbewustzijn als basis voor je leiderschap en persoonlijke ontwikkeling.