Test jouw leiderschap door jezelf deze 5 vragen te stellen
Het is een uitdaging om in deze tijd een leider te zijn. Je moet kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen, zoals de netwerkeconomie, duurzaamheid, globalisering, disruptieve innovaties en de invloed van sociale media en internet. Daarnaast heb je ook te maken met klanten, opdrachtgevers en collega’s die kritischer en mondiger zijn dan ooit. Zij nemen dus niet zomaar iets van je aan.
De leider van nu is een ‘wijs’ leider; effectief én aansprekend. Hoe ‘wijs’ ben jij? Stel jezelf eens de volgende 5 vragen:
1. Ben je flexibel?
Leiderschap van deze tijd vraagt om een andere houding dan je wellicht gewend bent. Ben je bereid om jezelf én je aanpak regelmatig opnieuw uit te vinden? Beweeg je flexibel mee met veranderingen en ben je bereid je aannames te herzien als de situatie dat van je vraagt? Kun jij meerdere realiteiten begrijpen en snel van rol wisselen? En, tenslotte, ben je bereid lef te tonen om ‘ongebruikelijke stappen’ te nemen?
2. Ken je jezelf goed?
Wijze leiders gebruiken hun intuïtie en intelligentie en zorgen goed voor hun fysieke en mentale vitaliteit. Zij gebruiken hun eigen waarden als kompas en zijn nieuwsgierig om zichzelf te verbeteren. Zij hebben ontwikkelde voelsprieten voor wat er ‘onder water’ speelt.
Om dit te kunnen moet je in eerste instantie jezelf kennen. Dit leer je door je gedragspatronen te onderzoeken want vaak stap je in de omgang met mensen in dezelfde valkuilen en reageer je op een automatische manier. Leiders met zelfkennis komen rustig en doordacht over. Je speelt immers niet meer de rol van de leider, maar bent gewoon jezelf. Wijze leiders weten dat andere mensen ook het beste functioneren wanneer zij gewoon zichzelf kunnen zijn. Zij voelen dan het vertrouwen dat ze alles kunnen inbrengen, en zo ontstaan de beste ideeën die je als leider onmogelijk allemaal zelf had kunnen bedenken.
Mensen zijn het belangrijkste kapitaal van de organisatie. Als leider moet je zo ‘rijp’ zijn dat je bereid bent je echt te interesseren voor de inbreng van anderen en je niet te laten ontmoedigen door tegenspraak, fouten of mislukkingen. Dit is een ingewikkeld punt voor veel managers of leidinggevenden. Er is vaak weinig tijd om gewenste resultaten te behalen en het ontbreekt velen aan de kennis hoe je met al die soorten mensen om kunt gaan. Maar, sociale intelligentie siert de leider.
3. Gun je anderen het podium?
Een kenmerk van wijze leiders is dat zij boven de praktische kant uitstijgen en handelen vanuit een breder perspectief. Zij nemen hun beslissingen niet vanuit eigen belang, maar kijken verder vooruit in de tijd (naar bv de volgende generaties) en breder naar de ware aard van mensen (als nieuwsgierige wezens die willen ontdekken, verbeteren en leren). Je verliest daarbij de doelstellingen van de organisatie niet uit het oog, en zelfs niet je eigen salaris. Maar je gunt iedereen zijn of haar beloning en talentontplooiing, en geeft bewust mensen meer verantwoordelijkheid.
Voorwaarde hiervoor is dat je medewerkers echt vertrouwt. Ook weer niet zo’n gemakkelijke stap. Je staat toe dat mensen het op een heel andere manier aanpakken dan jij zou doen, maar blijft wel in contact over het hoe en waarom en stuurt op de grote lijnen. Leiders van nu zijn meesters in transparant en oprecht communiceren. Een volgende stap is dan soms gedeeld leiderschap en wisselend leiderschap. De ware leider heeft daar geen problemen mee, want het gaat om ‘the best man or woman for the task.’
4. Ben je bereid persoonlijke roem te laten varen?
Leiders van nu zien de organisatie als een systeem van relaties, zij zijn niet uit op persoonlijke macht en roem. Zij faciliteren verbindingen en zorgen voor een cultuur van openheid en creativiteit waarbinnen geëxperimenteerd mag worden. Zij sturen op ‘purpose’, zodat mensen zich verbonden voelen en met plezier samenwerken en initiatieven nemen.
Maar zij zijn zich ook bewust van de negatieve kanten van de dynamiek tussen mensen en weten de politieke krachtenvelden integer te beïnvloeden. Je moet ook realistisch blijven, waar mensen zijn, is altijd gedoe. Wijze leiders sturen op nuchterheid en samenwerking, op geven en nemen. Zij weten dat sommige zaken niet lukken en dat er fouten worden gemaakt.
Wijze leiders weten dat je tegenwoordig niet meer eenduidig kunt vaststellen wat 'goed' en wat 'fout' is omdat je vaak te maken hebt met tegenstrijdigheden en verschillende belangen. De intentie om het 'goed' te doen, maakt plaats voor de intentie om 'het goede' te doen binnen een bepaalde situatie. Dit doe je door te sturen op waarden en door continue in dialoog te zijn met je medewerkers, klanten en stakeholders. Je hebt veel aandacht voor de lerende organisatie.
5. Ben je innovatief en visionair?
Bereid zijn buiten je kaders te denken is een ‘must’ in deze tijd. Niet als doel, maar als middel. Nieuwe oplossingen komen niet uit ingesleten patronen. Hoe zorg je ervoor dat je gevoed wordt door nieuwe mogelijkheden?
Een mooi voorbeeld van ‘dwars denken’ is circulair denken in plaats van lineair denken. Dat zet alles op zijn kop. Uitgaan van een economie waar helemaal geen grondstoffen verspild worden leidt tot verassende businessmodellen en nieuwe omzet mogelijkheden.
Of stel je eens voor hoe je dagelijkse praktijk er uit zou zien wanneer je niet ‘werkt voor een organisatie’ maar je zelf beschouwt als onderdeel van een netwerk van shareholders (collega’s, andere vestigingen en bedrijven, klanten, leveranciers, aandeelhouders, etc.) die samen uitdagingen aangaan om jouw organisatie en de samenleving tot een succes te maken? Zonder dat het meteen perfect hoeft te zijn? Wat zou je, vanuit dit perspectief, al meteen anders aanpakken?