De 10 eigenschappen van de informele leider: vergroot je invloed en krijg anderen mee
Informeel leiderschap speelt een steeds grotere rol in organisaties. Dit zijn de 10 eigenschappen waarover je als informele leider moet beschikken.
Organisaties worden platter, werk wordt vaak in (tijdelijke) projectteams gedaan en teamleden krijgen meer autonomie. Organisaties worden sterker afhankelijk van ervaren professionals die als informele leiders hun verantwoordelijkheid nemen.
Je positie als informele leider vraagt om bijzondere eigenschappen. Zonder formele status moet je een groep professionals als team laten samenwerken. Als je collega’s in beweging wilt krijgen, moet je dat doen met als enige werktuig je persoonlijk gezag, overtuigingskracht en bezieling. De volgende 10 kenmerken onderscheiden de effectieve informele leider.
1. De informele leider is doelgericht
Het formuleren van een helder doel zorgt ervoor dat alle betrokkenen duidelijkheid hebben over de koers. In plaats van het volgen van een formele leider, kunnen de teamleden zich achter de missie scharen. Het doel zorgt voor gezamenlijke energie binnen en focus op de hoofdtaak. Het maakt dat prioriteiten kunnen worden vastgesteld. Jouw positie als leider wordt sterker als je laat merken dat je weet wat je wilt.
2. De informele leider is open
Een visie hebben is een ding, deze helder communiceren is een tweede. Om draagvlak in het team te krijgen, is het nodig dat de teamleden de missie begrijpen en zich hierin kunnen vinden. Door open te zijn en je besluiten ter discussie te durven stellen, kom je niet zwak maar juist stevig over. Als de teamleden goed begrijpen waarom bepaalde doelen belangrijk zijn, wordt het makkelijker voor ze hun eigen rol in het behalen ervan te vinden.
3. De informele leider is professioneel
Een belangrijke reden waarom mensen als leider wordt vertrouwd, is hun professionele expertise. Met je kennis en ervaring weet je als informele leider vaak wat de beste alternatieven voor het team zijn. Professionaliteit is de basis voor jullie samenwerking, als informele leider draag je dat uit.
4. De informele leider is weloverwogen
Met je professionaliteit gaat inzicht in de organisatiedynamiek gepaard. De informele leider is de spil in het samenspel van het team met de rest van de organisatie, het hogere management en de buitenwereld van klanten en partners. Die dynamiek levert zowel kansen als uitdagingen op. Als informele leider moet je niet alleen weten welke (soms onderling tegengestelde) belangen een rol spelen, maar ook wat de verschillende drijfveren van je teamleden zijn. Het vermogen om kantoorpolitiek te doorzien is belangrijke bagage.
5. De informele leider is flexibel
Kennis van de organisatiedynamiek levert belangrijke aanwijzingen voor het gedrag van de informele leider. Doordat je zowel leider als onderdeel van het team bent, moet je soms van rol kunnen verwisselen: onderdeel van de werkprocessen zijn veronderstelt een bepaalde gelijkwaardigheid, maar verantwoordelijke zijn kan betekenen dat je teamleden soms op hun werk moet aanspreken. Een goede informele leider is flexibel en blijft niet in één rol hangen.
6. De informele leider is verantwoordelijk
Informeel leiderschap begint meestal met een groot verantwoordelijkheidsgevoel: teamleden die zich voor de gang van zaken verantwoordelijk voelen, nemen gaandeweg de leiderschapsrol op zich. Als er weerstand uit het team komt kan het lastig zijn die rol te handhaven, maar als effectieve leider mag je je niet door eventuele confrontaties laten afschrikken. De verantwoordelijkheid nemen betekent dat er lef moeten worden getoond om mensen aan te spreken als iets niet gaat zoals het zou moeten gaan. Zo lang de collega’s maar weten dat het vanuit betrokkenheid gebeurt.
7. De informele leider is authentiek
In je werk als informele leider moet je dicht bij jezelf staan. Mensen zullen een collega die werkt vanuit wat hij of zij écht belangrijk vindt eerder vertrouwen. Andersom, als je het ene zegt maar iets anders doet, kunnen de onderlinge relaties met je collega’s snel verzuren. Oprechte mensen krijgen onze sympathie en we zijn sneller geneigd ze te volgen.
8. De informele leider is raakbaar
Als informele leider moet je in staat zijn om je raakbaar en dus kwetsbaar op te stellen. Als de rest van het team het idee krijgt dat alles onder controle is en dat je niemand nodig hebt, is er geen motivatie om je bij te staan. Mensen vinden het fijn om een ander te helpen – geef ze dat genoegen.
9. De informele leider is positief
Bij informeel leiderschap is een positieve houding onontbeerlijk: de enige manier waarop je mensen mee krijgt, is als ze mee willen. Een enthousiaste instelling is als een virus waarmee collega’s kunnen worden geïnfecteerd. Met coalitievorming, ‘wij tegen zij’ en achterklap kun je misschien snel scoren, maar op den duur tast het de onderlinge verhoudingen aan en van die verhoudingen ben je als informele leider juist afhankelijk.
10. De informele leider is vasthoudend
Je bevlogenheid en doorzettingsvermogen zijn in laatste instantie de eigenschappen die het team moeten motiveren. Als jij je halfhartig achter de gekozen doelen schaart, gaan je teamleden ook twijfelen. Doorzetters en vechters hebben meestal onze sympathie. Je maakt de gunfactor los die je nodig hebt om het team mee te krijgen.
Meer leren over informeel leiderschap? Bekijk dan de training De Informele Leider bij de Baak.
Gerelateerde artikelen
Ongeboren Leiders - Ewout Genemans
Ewout Genemans heeft vrijwel alles gedaan in het Nederlandse film- en televisielandschap. Hij brak door met zijn rol in de jeugdserie Zoop, maar liet later de glamourwereld achter zich. Hij koos voor een andere richting en begon programma’s te maken over diepgaande maatschappelijke thema’s, zoals Beruchte Gevangenissen, Beruchte Sloppenwijken, Verslaafd! en In de Jeugdkliniek. Ook is hij bekend van de bureauserie, waarin hij meeliep met de politie in onder andere Amsterdam, Rotterdam en binnenkort ook Utrecht. In deze aflevering gaan we in gesprek met Ewout over intuïtie, keuzes maken en leiderschap. Hij vertelt hoe zijn gevoel vaak leidend is in de keuzes die hij maakt, en hoe hij bepaalt of een idee het waard is om verder te brengen. Wat gebeurt er als zijn intuïtie en het theoretische plaatje niet overeenkomen? En hoe gaat hij om met situaties waarin de spanning oploopt of het risico toeneemt? Ewout deelt hoe hij te werk gaat bij het selecteren van onderwerpen en programma’s. Hij vertelt over momenten waarin zijn intuïtie een duidelijke richting aangaf — en hoe juist dat gevoel vaak bepalend bleek voor het succes en de impact van zijn werk. Daarnaast reflecteert hij op wat voor leider hij zelf wil zijn. Iemand die gedreven is, ontspannen in zijn rol staat en ruimte laat voor imperfectie.
Hulp nodig bij het kiezen van een training?
