Werk gaat tegenwoordig over meer dan je inspanningen ruilen voor geld. Het is ook een manier om je talenten te ontplooien en zinnig bezig te zijn. Volgens Daniel Pink draait werk in de huidige tijd om intrinsieke motivatie: ‘Autonomy, Mastery and Purpose'. Dat vraagt om een ander soort leiderschap. Je motiveert mensen door ze mee te nemen op 'waarden'. Lees hier hoe je dat doet.
Door Petra Baars, naar aanleiding van een gesprek met Jules Koster, senior Incompany adviseur bij de Baak.
Facilitator van menselijke werkrelaties
In de huidige netwerkeconomie mogen en kunnen medewerkers steeds autonomer handelen. Daarbij zie je dat functienamen steeds vaker worden vervangen door tijdelijke rollen die gestructureerd zijn rond projecten. In onze visie gaat leiden van mensen tegenwoordig over het beïnvloeden van de menselijke relaties in en tussen rollen in organisaties. De meest efficiënte manier om dit te doen is aansluiten op waarden.
Waarden zijn bindmiddel
Waarden zijn een fundament en een bindmiddel. Zij zijn uitermate krachtig, je kan er een republiek op grondvesten: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Het gaat mis wanneer je vergeet wat die waarden zijn. Waarden creëren namelijk energie, richting, motivatie, en het gevoel een nuttige bijdrage te leveren.
Organisatiewaarden hebben aantrekkingskracht
Je kunt onderscheid maken tussen organisatiewaarden en persoonlijke waarden. Organisatiewaarden zijn het setje grondende waarden van de organisatie. Dit zou je het ‘kompas’ kunnen noemen. Het is het anker waarop mensen wel of niet met de bedoeling van de organisatie mee gaan. Bv. Verbinding, creativiteit en vertrouwen. Deze waarden hebben aantrekkingskracht. Ze kunnen letterlijk talenten en ook klanten aantrekken die graag bij de organisatie willen horen. Ze zorgen ervoor dat mensen zich ‘thuis’ voelen in de organisatie.
Persoonlijke waarden bepalen je handelen
Daarnaast heeft de leider en iedere medewerker persoonlijke waarden. Om te leiden vanuit waarden (of je nu een leidinggevende bent of niet) moet je eerst je eigen onbewuste waarden en drijfveren die ten grondslag liggen aan je zichtbare gedrag, leren kennen. Pas als je bij jezelf door hebt wat jouw gedrag bepaalt, kun je effectief samenwerken, anderen beïnvloeden en anderen helpen in hun ontwikkeling. Waarden hebben een grote impact op professioneel handelen en bepalen in hoge mate onze beslissingen. Iemand die als hoogste waarde ‘vrijheid’ heeft, neemt andere beslissen als een ander die ‘saamhorigheid’ hoog in het vaandel heeft staan.
Aansprekend perspectief zet mensen ‘aan’
Alleen leiden vanuit waarden is echter niet genoeg om mensen en jezelf ‘aan’ te zetten. Je hebt ook een uitdagend en aansprekend perspectief nodig van wat je wilt bereiken. Je zou dat de ‘magneet’ kunnen noemen. Bv. ‘Wij maken Nederland schoner’. Het gevolg van deze manier van leiden, via een ‘kompas’ en een ‘magneet’, is dat mensen als ‘vanzelf’ gaan handelen en vanuit eigenaarschap, verantwoordelijkheid en enthousiasme al hun talenten inzetten.
Waarden overstijgen meningsverschillen
De waarden van een organisatie vormen de ‘common ground’ om samen te werken. De individuele medewerkers in een team kunnen diverse meningen, persoonlijkheden en inzichten hebben. Maar wanneer zij dezelfde professionele waarden als kompas hebben en weten wat zij willen bereiken, kunnen zij met elkaar waarschijnlijk veel meer tot stand brengen dan ze nu doen. Leiders hoeven dan minder te managen. De kunst is om mensen niet ‘uit’ te zetten met voorschriften en controles, maar ze ‘aan’ te zetten en ze de ruimte en het vertrouwen te geven om de organisatiedoelen op hun eigen manier te behalen. Als waarden gedreven leider ben je een facilitator die niet zijn of haar eigen egocentrische stempel drukt op projecten of afdelingen, maar in samenwerking mooie dingen tot stand brengt, waar de klanten wat aan hebben.
10 Reflectiepunten voor waardengedreven leiders
-
Wees je zeer bewust van je eigen waarden die je vaak van huis uit hebt meegekregen en wees je bewust hoe deze onzichtbare waarden ten grondslag liggen aan jouw zichtbare leiderschapsgedrag.
-
Wees je bewust van de historie van de organisatie. Verdiep je in de geschiedenis. Welke waarden heeft dit bedrijf, deze instelling, deze organisatie al sinds zijn oprichting hoog in het vaandel staan? Wat zal altijd mee de toekomst ingenomen worden en hoe houdt dat het bedrijf op koers?
- Hoe sluiten jouw waarden aan op de waarden van het bedrijf? Ben je de belichaming van die waarden; ben je cultuurdrager en het levend voorbeeld waar de organisatie voor staat? Ben je hier ‘thuis’?
- Laat waar de organisatie vandaan komt aansluiten op waar de organisatie heen gaat. Sluit kompas (de waarden) en magneet (aansprekend doel) op elkaar aan in een goed en aansprekend verhaal waarop medewerkers, klanten en andere relevante partijen (en jijzelf) kunnen aanhaken.
-
Betrek zoveel mogelijk medewerkers bij het verhaal zodat betrokkenheid en eigenaarschap ontstaat. Het is het verhaal van allen, niet van een enkeling of een stafafdeling.
- Zorg voor een vertaling van kompas en magneet naar iedere managementpraktijk en ieder managementinstrument in de organisatie. Voorbeeld: als vertrouwen een kernwaarde is, stop dan met de veelheid aan controles die je nog steeds aantreft in veel organisaties. Ga tot in de uithoeken, ook de inrichting telt mee.
- Beleg verbindende bijeenkomsten waarin anderen dan jijzelf aan het woord zijn en waar de waarden van het kompas en de visie met magnetische werking direct of indirect besproken en geleefd worden.
- Hoe helderder je bent in jouw waarden en die van de organisatie, hoe meer mensen op jou kunnen rekenen en je vertrouwen.
-
Een goed setje kompas en magneet (waarden en richting) geeft ruimte voor variatie, wendbaarheid, eigenaarschap, verantwoordelijkheid, kortom voor de sociale innovatie die we nodig hebben om succesvol te blijven in globaliserende, digitaliserende, disruptieve wereld.
- Ga een training volgen bij de Baak om je persoonlijke leiderschap te ontwikkelen.