Wat zijn de moeilijke situaties en wat kun je dan doen?
Veel mensen willen leider worden, maar eenmaal in die positie blijkt het soms tegen te vallen. Je moet best sterk in je schoenen staan en tegen ‘gedoe’ kunnen. Lees meer over de 3 minst leuke kanten van leiderschap en hoe je daar mee om kunt gaan.
Dat veel mensen een leidinggevende positie ambiëren is begrijpelijk: het wil meestal zeggen dat je een grote stempel op de koers van de afdeling of organisatie kunt zetten, dat je in het middelpunt van de gebeurtenissen staat en dat wat jij wilt ertoe doet. En, toch ook wel fijn, het levert in de regel meer aanzien en een hoger salaris op. In de praktijk blijken er echter ook minder leuke kanten aan leidinggeven te zitten.
1. Onmogelijke keuzes komen op je pad
De besluiten die je moet nemen worden ingewikkelder, niet alleen omdat er meer factoren een rol bij spelen, maar ook omdat de gevolgen groter worden. Hoe fijn het ook mag zijn dat je over allerlei zaken mee mag beslissen, het nadeel is dat je nu ook mee moet beslissen. Als leider heb je niet alleen te maken met je eigen team en afdeling, maar moet je ook rekening houden met de plaats van die afdeling in het grotere geheel van de organisatie, en van de organisatie in de buitenwereld. Het lijkt ondoenlijk om alle verschillende belangen van je collega’s, superieuren, klanten en niet te vergeten jezelf recht te doen. Daarbij zijn – omdat jij de leider bent – veel ogen op jou gericht. In de ‘connected’ wereld waarin we leven, ligt elk foutje meteen op straat.
Wat kun je eraan doen?
Besluiten uitstellen of naar hogere echelons doorschuiven, is zelden de beste optie. De mensen om je heen om advies vragen, is meestal een beter idee. Wat elke leider in ieder geval als bagage nodig heeft, is een goed begrip van de verschillende belangen die binnen de organisatie een rol spelen en het vermogen om kantoorpolitiek te doorzien. Cruciaal bij ingewikkelde besluiten is dat je in de eerste plaats zelf weet waar je staat. Wat vind jij belangrijk en wat zijn jouw doelen? En welke waarden moeten in het werk van jouw team terugkomen? In complexe situaties is het extra hard nodig om te weten wat je koers is: ze geeft richting en maakt dat je je besluiten beter kunt uitleggen.
2. Eerlijkheid verdwijnt
Hoe hoger je in de organisatie komt, hoe minder eerlijke feedback je ontvangt. Voor je teamleden ben je de persoon die hun werk beoordeelt en het laatste woord heeft over hun promotie. Het vergroot de kans dat ze de dingen zeggen waarvan ze denken dat jij ze wilt horen. Weerstand in het team wordt vaak indirect gecommuniceerd, bijvoorbeeld doordat mensen dwarsliggen of met de pet naar hun werk gooien. Jouw belangrijkste informatiebron, namelijk de informatie van de mensen die de werkprocessen het beste kennen, wordt minder betrouwbaar.
Wat kun je eraan doen?
Om te zorgen dat teamleden zich durven uitspreken, moet er een open sfeer zijn. Ze moeten zich nadrukkelijk uitgenodigd voelen om in dialoog te gaan, zonder dat ze voor eerlijkheid worden afgestraft. Dialooggesprekken kunnen het beste met een vaste regelmaat worden georganiseerd, zodat de teamleden erop kunnen vertrouwen dat ze hun eventuele grieven kwijt kunnen. De houding van de leider is de belangrijkste factor: wie zich kwetsbaar durft op te stellen, creëert een open omgeving waarin de teamleden proberen te helpen, in plaats van informatie achter te houden.
3. Je wordt boodschapper van slecht nieuws
Veel leiders ambiëren een coachende rol in de omgang met hun teamleden. Maar als het erop aankomt ben je vooral aan het corrigeren. De verhoudingen in het team geven wrijving, die meestal op jouw bordje terecht komen. Bij fouten of tegenvallende resultaten ben jij niet alleen degene die het hogere management op de hoogte moet brengen, maar ook die de verantwoordelijken binnen het team erop moet aanspreken. Confrontaties en slechtnieuwsgesprekken spelen een grotere rol in het dagelijks werk dan de meeste leiders zich vooraf hadden voorgesteld.
Wat kun je eraan doen?
Het versterken van conflicthanteringsvaardigheden kan veel steun bieden. Het eerste wat je daarbij leert, is dat je zakelijke conflicten niet op jezelf moet betrekken. Opnieuw is het essentieel dat je duidelijk voor ogen hebt welke richting je met het werk van de afdeling uit wilt. Wat draagt het bij aan de doelstelling van de organisatie en wat zijn de achterliggende organisatiewaarden? De koers geeft houvast en maakt dat jouw motieven tijdens lastige gesprekken helder zijn. Je eigen motieven doorzien maakt het bovendien meestal makkelijker om die van je teamleden te begrijpen. Weten wat jou en je teamleden drijft, haalt vaak de angel uit nare gesprekken. Zo voorkom je dat die gesprekken het enthousiasme dat je graag uitstraalt, omlaag halen.
Met medewerking van Hanneke van Geet, programmamaker bij de Baak